Việc quản lý hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) tại chỗ đang bộc lộ nhiều bất cập, yêu cầu phải thay đổi phương thức quản lý cho phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo sự công bằng giữa các loại hình doanh nghiệp.

Công chức Hải quan Đồng Nai giám sát hàng hóa XNK.

Nhiều bất cập

Theo quy định tại Điều 35 của Nghị định 08/2015/NĐ-CP, các trường hợp xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ gồm: hàng hóa đặt gia công tại Việt Nam và được tổ chức, cá nhân nước ngoài đặt gia công bán cho tổ chức, cá nhân tại Việt Nam; hàng hóa mua bán giữa doanh nghiệp nội địa với doanh nghiệp chế xuất, doanh nghiệp trong khu phi thuế quan và hàng hóa mua bán giữa doanh nghiệp Việt Nam với tổ chức, cá nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam và được thương nhân nước ngoài chỉ định giao, nhận hàng hóa với doanh nghiệp khác tại Việt Nam.

Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về Hải quan:

Một DN nước ngoài vào thị trường Việt Nam, không đăng ký kinh doanh, không thực hiện các thủ tục về thuế nội địa nhưng thực hiện mua của DN A bán cho DN B, hàng hóa không ra khỏi lãnh thổ, không đưa vào khu vực Hải quan riêng mà vẫn mở tờ khai XNK là không đúng về bản chất. Bởi nếu DN thực hiện gia công thì sẽ không có hoạt động bán trong nội địa mà chỉ có xuất bán trả lại cho người đặt gia công ở nước ngoài.

Ngoài ra, khi phân tích loại hình DN chế xuất thì thấy có rất nhiều điểm bất bình đẳng so với DN Việt Nam. DN chế xuất được hưởng rất nhiều ưu đãi, từ nhập khẩu máy móc thiết bị tạo tài sản cố định, xây dựng nhà xưởng, trong khi các DN khác không được ưu đãi như vậy. DN Việt Nam sản xuất xuất khẩu thì toàn bộ máy móc thiết bị nhập khẩu phải đóng thuế đầy đủ, sau đó tự thiết kế sản phẩm và xuất đi. Thu hút đầu tư nhưng cần xem xét để tránh việc các DN nước ngoài chiếm lĩnh thị trường và DN Việt Nam toàn đi làm thuê.

Tuy nhiên, tại Luật Thương mại năm 2005, Luật Quản lý ngoại thương năm 2018 và các văn bản hướng dẫn có liên quan đến hoạt động thương mại không có quy định về XNK tại chỗ, ngoại trừ sản phẩm gia công; máy móc; thiết bị thuê hoặc mượn; nguyên liệu, phụ liệu, vật tư dư thừa; phế phẩm; phế liệu được XNK tại chỗ.

Còn theo kinh nghiệm quốc tế thì các nước đều không phát sinh loại hình XNK tại chỗ và coi hoạt động này như mua bán trong nội địa, không quản lý theo hoạt động XNK.

Hoạt động này cũng tiềm ẩn rủi do về chuyển giá, chảy máu ngoại tệ ra nước ngoài và cạnh tranh thiếu công bằng trong khâu lưu thông hàng hóa tại nội địa Việt Nam giữa doanh nghiệp mua bán có yếu tố nước ngoài và doanh nghiệp mua bán hàng hóa thuần túy trong nội địa.

Do đó, đại diện Cục Giám sát quản lý về Hải quan cho rằng nên coi trường hợp hàng hóa được thương nhân nước ngoài chỉ định giao, nhận hàng hóa với doanh nghiệp khác tại Việt Nam và hàng hóa mua bán giữa doanh nghiệp Việt Nam với thương nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam (thuộc điểm a và điểm c Điều 35 Nghị định 08/2015/NĐ-CP) là hoạt động mua bán trong nội địa. Theo đó, cơ quan thuế là cơ quan quản lý hoạt động này, việc thu thuế thông qua đại lý được thương nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam ký hợp đồng đại lý hoặc sử dụng hóa đơn GTGT nhưng trên hóa đơn GTGT ghi rõ mã số thuế, tên của doanh nghiệp nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam và mã số thuế, tên của doanh nghiệp được chỉ định nhận hàng tại Việt Nam.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về Hải quan – Tổng cục Hải quan cho biết, việc cho phép mở tờ khai XNK tại chỗ đối với hai trường hợp thuộc điểm a và điểm c Điều 35 Nghị định 08 thời gian qua đã tạo gánh nặng rất lớn cho ngành Hải quan khi mỗi năm có tới hàng triệu tờ khai với kim ngạch hàng chục tỷ USD.

“Trong chuỗi cung ứng bao gồm rất nhiều công đoạn khác nhau, đầu ra của nhà máy này là đầu vào của nhà máy khác, nên việc theo dõi của Hải quan rất vất vả” – ông Âu Anh Tuấn cho biết.

Thực tế thời gian qua nhiều đơn vị Hải quan đã rất vất vả trong việc xử lý các tờ khai XNK tại chỗ tồn đọng do không có tờ khai đối ứng.

Ông Đỗ Thanh Phong, Trưởng phòng Giám sát quản lý về Hải quan - Cục Hải quan Bình Dương cũng nêu lên khó khăn trong việc xác định thương nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam là thực sự không hiện diện tại Việt Nam. “Nếu xác định được thương nhân đó không hiện diện tại Việt Nam thì mới được mở tờ khai XNK tại chỗ, còn nếu không thì nghiệp vụ XNK tại chỗ đó không có giá trị và tờ khai không thể hoàn tất” – ông Phong nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo quy định của Luật Quản lý ngoại thương, thương nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam là thương nhân nước ngoài không có hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, không có văn phòng đại diện và đại lý, chi nhánh tại Việt Nam. Tuy nhiên, khi làm thủ tục, công chức Hải quan rất khó để xác định được điều này, do thương nhân đó có thể đầu tư, mở văn phòng ở địa phương khác, thậm chí có thể mang tên gọi khác khi vào thị trường Việt Nam.

Tránh gây xáo trộn cho doanh nghiệp

Dù tạo nhiều bất cập trong công tác quản lý, song các ý kiến cũng cho rằng thời gian qua hoạt động XNK tại chỗ đã khuyến khích và hỗ trợ rất lớn cho hoạt động liên kết sản xuất theo chuỗi tại Việt Nam. Đại diện Cục Hải quan Bắc Ninh cho biết, các DN tại Bắc Ninh chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực lắp ráp điện tử với chuỗi cung ứng rất lớn, đặc biệt là các tập đoàn như Sam sung, Canon, Hồng Hải… Các nhà cung cấp cho các chuỗi này liên quan rất nhiều đến quyền xuất nhập khẩu tại chỗ. Quy định về XNK tại chỗ là một lợi thế của Việt Nam để thu hút đầu tư. Do đó, đại diện Cục Hải quan Bắc Ninh lo ngại việc thay đổi phương thức quản lý đối với loại hình này sẽ gây ảnh hưởng tới hoạt động của DN, từ đó ảnh hưởng tới hoạt động thu hút đầu tư của Việt Nam.

Các ý kiến nêu lên rằng việc thay đổi cách quản lý này sẽ làm phát sinh chi phí cho các DN. Trước lo ngại đó, ông Trần Tứ Bửu, Phó trưởng Phòng Giám sát quản lý về Hải quan – Cục Hải quan Đồng Nai cho rằng nên sử dụng biện pháp trung dung để vừa giảm gánh nặng quản lý của Hải quan đối với hoạt động XNK tại chỗ theo điểm a và điểm c Điều 35 Nghị định 08 mà vẫn tạo được sự đồng thuận của DN. Theo đó, vấn đề nằm ở chính sách thuế. Ông Bửu đề xuất nên tạo điều kiện cho hàng hóa thuộc điểm a và điểm c không phải làm thủ tục hải quan nhưng vẫn được áp dụng thuế Giá trị gia tăng (GTGT).

Ông Âu Anh Tuấn cũng cho rằng cần cân nhắc kỹ vấn đề thuế để tránh xáo động đến DN. Theo đó, về thuế GTGT, trong trường hợp DN không mở tờ khai thì nếu DN mua nguyên liệu để sản xuất xuất khẩu, sẽ không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT như khi đăng ký tờ khai nhập khẩu theo loại hình sản xuất xuất khẩu hoặc gia công. Về cơ chế xử lý thuế, ông Âu Anh Tuấn cho rằng, nếu DN đã nộp thuế đầu vào thì sẽ được hoàn thuế khi xuất khẩu, dù không có tờ khai.

“Phải xử lý được vấn đề này thì mới có thể xem xét để chuyển hình thức quản lý từ mở tờ khai sang mua bán nội địa để đúng với bản chất của vấn đề” – ông Âu Anh Tuấn nhấn mạnh.

Nguồn: Báo Hải quan online

Liên hệ ngay với chúng tôi:

Head Office : AMERASIAN SHIPPING LOGISTICS CORP (ASL LOGISTICS) .

Địa chỉ : 31/34A đường Ung Văn Khiêm, phường 25, quận Bình Thạnh, Hồ Chí Minh

Điện thoại : (+84 28) 35129759 Ext:123

Fax : (+84 28) 35129758

Email : marketing@asl-corp.com.vn;

Website : https://www.asl-corp.com.vn/

Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành thông tư bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ôtô.

Theo đó, Bộ Khoa học và Công nghệ bãi bỏ Quyết định số 28/2004, Quyết định số 05/2005 và Thông tư 05/2012 về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ôtô. 

Như vậy, sau gần 20 năm, quy định liên quan tới tỷ lệ nội địa hóa và mức độ rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu được Bộ Tài Chính ban hành chính thức được bãi bỏ. Bởi các quy định nêu trên không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của công nghệ sản xuất ôtô.

Trước đây nhằm thực hiện “Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020" của Thủ tướng, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu.

Mục đích của quy định này chính là để phục vụ cho phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ôtô (tính điểm theo mức độ rời rạc).

Liên quan đến nội dung này trước đó, Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI) đã kiến nghị đến Thủ tướng và các bộ ngành liên quan cho rằng các văn bản xác định tỷ lệ nội địa hóa ôtô đang gây chồng chéo và không phù hợp, đề nghị bãi bỏ để tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong nước.

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI), việc bỏ quy định cách tính tỷ lệ nội địa hóa ôtô sẽ giúp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước duy trì sản xuất trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt với ôtô nguyên chiếc nhập khẩu từ ASEAN với thuế suất 0% từ năm 2018.

Thông tư 11/2022/TT-BKHCN có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2022.

 Nguồn: Tạp chí Công thương

Liên hệ ngay với chúng tôi:

Head Office : AMERASIAN SHIPPING LOGISTICS CORP (ASL LOGISTICS) .

Địa chỉ : 31/34A đường Ung Văn Khiêm, phường 25, quận Bình Thạnh, Hồ Chí Minh

Điện thoại : (+84 28) 35129759 Ext:123

Fax : (+84 28) 35129758

Email : marketing@asl-corp.com.vn;

Website : https://www.asl-corp.com.vn/

Quy tắc xuất xứ đối với một số mặt hàng xuất khẩu vào EU giữa Hiệp định EVFTA và các FTA có sự khác nhau, nên các doanh nghiệp trong từng ngành hàng cần chủ động tìm hiểu thêm.

Những năm qua, đa số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Liên minh châu Âu (EU) đều có mức tăng trưởng cao. Đặc biệt sau 2 năm thực thi Hiệp định EVFTA, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đã đạt khoảng 83 tỷ USD, tăng trưởng xấp xỉ 15% so với giai đoạn trước khi có hiệp định. Ngay trong 2 quý đầu năm 2022, trị giá hàng hóa xin Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa mẫu EUR.1 khoảng 5,8 tỷ USD, tương đương với khoảng 25% kim ngạch xuất khẩu sang EU trong giai đoạn này.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhận xét, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 tác động sâu sắc đến nền kinh tế toàn cầu cũng như Việt Nam, việc thực thi EVFTA đã tạo ra xung lực rất tốt cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam vào EU.

“Bên cạnh EVFTA, thị trường EU hiện vẫn duy trì chương trình ưu đãi theo Hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP). Trong bối cảnh như vậy, tỷ lệ xin Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa mẫu EUR.1 vẫn đang ở mức 25%, tương đương với mức nhiều FTA khác sau một vài năm mới đạt được cho thấy DN Việt Nam đã nắm rõ và hiểu được giá trị của hiệp định cũng như vai trò của chứng nhận xuất xứ”, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu phân tích.

Nhiều ý kiến cho rằng, mặc dù kim ngạch xuất khẩu vào EU đã có nhiều cải thiện trong thời gian qua, nhưng nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu vẫn còn chủ yếu dưới dạng thô, cạnh tranh về giá ở phân khúc thấp; các nhóm hàng nông sản xuất khẩu sang EU mới chỉ tập trung vào 3 nhóm cà phê, trái cây và hạt tiêu.

Những hạn chế này đến từ nội tại ngành sản xuất nông nghiệp Việt Nam, tạo nên những thách thức không nhỏ đối với mục tiêu đẩy mạnh xuất khẩu nông sản Việt Nam vào EU và gia tăng thị phần mà Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho rằng, thị phần hàng Việt tại EU vẫn còn khá khiêm tốn khi rau quả Việt tại EU chiếm chưa đến 4%; thủy sản chưa đến 8% và xuất khẩu gạo vào EU cũng còn khá thấp.

Do đó, cần xem tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường EU của Việt Nam nói chung và các tỉnh, thành nói riêng, nhất là tỷ trọng xuất khẩu của một số địa phương vào thị trường EU hiện nay chưa đến đến 15-20%.

“Việt Nam đang tập trung quá nhiều vào thị trường truyền thống, thị trường Đông Á. Thị trường EU rất lớn và hiệu quả nhưng chưa đủ tập trung nên dư địa tăng trưởng còn rất lớn”, lãnh đạo Vụ Chính sách thương mại đa biên nói.

Để chinh phục thị trường EU và được hưởng ưu đãi thuế quan theo Hiệp định EVFTA, hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam cần đáp ứng các quy định về quy tắc xuất xứ hàng hoá. So với các FTA mà Việt Nam đang thực thi, quy định về quy tắc xuất xứ hàng hoá đối với hàng nông sản trong Hiệp định EVFTA được đánh giá là chặt chẽ hơn khi tiêu chí xuất xứ hàng hoá áp dụng chủ yếu là xuất xứ thuần tuý.

Bên cạnh đó, EU là một thị trường có đòi hỏi cao về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và các hàng rào kỹ thuật. Vì vậy, các chính sách quản lý nông sản của EU nghiêm ngặt, đặc biệt các rào cản kỹ thuật của EU với nông sản thực phẩm có xu hướng ngày càng khắt khe hơn… 

Nhận định về điều này, ông Trần Thanh Hải cho rằng, thách thức lớn nhất trong tận dụng EVFTA để thúc đẩy xuất khẩu sang EU là phải đáp ứng được các tiêu chuẩn về mặt kỹ thuật, an toàn thực phẩm, chất lượng hàng hóa và quy tắc truy xuất nguồn gốc.

“Những điều kiện này là căn cốt vì đó là hàng rào cơ bản hiện nay, bất kỳ quốc gia nào cũng có thể dựng lên. Quy tắc xuất xứ đối với một số mặt hàng xuất khẩu vào EU giữa Hiệp định EVFTA và các FTA là có khác nhau, nên các doanh nghiệp trong từng ngành hàng cần chủ động tìm hiểu thêm”, ông Hải nói.

Lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu còn lưu ý đến việc xây dựng chỗ đứng của DN trên thị trường EU, thông qua việc xây dựng và định vị thương hiệu. Điều này đòi hỏi chiến lược và sự đầu tư bài bản, tư vấn của chuyên gia…, làm sao để DN Việt không chỉ bán được hàng mà phải bán được hàng có thương hiệu.

Từ góc độ ngành hàng xuất khẩu, bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, khi xuất khẩu sang EU, thách thức lớn đối với thuỷ sản là đảm bảo quy tắc xuất xứ. Mặc dù, VASEP và Bộ Công Thương đã có nhiều chương trình phối hợp đào tạo cho DN đảm bảo về chứng nhận xuất xứ (C/O), nhưng cũng không tránh khỏi việc không tìm hiểu kỹ. Do từng thị trường có những kiểm soát riêng, dẫn tới những hiểu lầm về chứng nhận quy tắc xuất xứ.

Vì vậy bà Hằng đề xuất tiếp tục có thêm sự hỗ trợ từ phía Bộ Công Thương để hướng dẫn DN tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan trong EVFTA, cũng như áp dụng tốt nhất các quy tắc xuất xứ, giảm bớt vướng mắc khi xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường EU, tránh nguy cơ mất thị trường gây thiệt hại hàng trăm triệu USD, khi EU là thị trường có tính định hướng chi phối các thị trường khác trong việc kiểm soát chặt về quy tắc xuất xứ./.

Nguồn: Báo điện tử VOV

Với hơn 17 năm hình thành và phát triển, ASL chuyên cung cấp các dịch vụ và giải pháp logistics UY TÍN - CHẤT LƯỢNG. Vui lòng liên hệ theo thông tin bên dưới để được TƯ VẤN MIỄN PHÍ:

+ Phone/Zalo: 0868014720 (Ms. Gloria Hang)

+ Email: sales7@asl-corp.com.vn